یک سال و اندی است که، به سبب شرایط کرونایی کشور مدارس تعطیل شده‌اند و تدریس مجازی جایگزین تدریس حضوری شده است. اینکه معلمان، مربیان و اساتید چقدر برای تدریس بهتر تلاش می‌کنند و زحمات زیادی در طول شبانه روز انجام می‌دهند، قابل ستایش و غیرقابل انکار است. اما به هر حال اینکه زیرساخت‌های آموزش و پرورش برای چنین دورانی آمادگی لازم را نداشت و همگی چه اولیای مدرسه ،چه اولیای منزل و چه مدیران و مسئولان آموزش و پرورش غافلگیر شدند، قابل لمس بود.

به مرور زمان اوضاع آموزش‌ها، برنامه‌های آموزشی و نرم‌افزارهای مورد نیاز جهت آموزش آنلاین رو به پیشرفت گذاشت و یک ثبات نسبی در برنامه‌های آموزشی مدارس شکل گرفت. در این بین هم از سمت معلمان و اولیای مدرسه و هم از جانب پدر و مادرها نگرانی‌هایی به چشم می‌خورد؛ مسئولین آموزش و پرورش نگرانند از اینکه دانش‌آموزان در سطح علمی قابل قبولی نیستند و پدر و مادرها شکایت دارند که فرزندانشان بیشتر اوقات خود را در فضای مجازی می‌گذرانند و درگیر بازی های آنلاین و پرداختن به فضاهای هیجان انگیز مجازی و اپلیکیشن های خاص شده‌‌اند. قدر مسلم تکرار ده باره مرحله های بازی فری فایر و پابجی برای برخی دانش‌آموزان لذت‌بخش‌تر از یک بار مرور درس هایشان است ورقابت بر سر بهترین بازیکن شدن جایگزین رقابت درسی شده است. برای این نگرانی ها چه باید کرد؟ و از کجا باید شروع کنیم؟ خواسته و ناخواسته فرزندانمان را وارد فضایی کرده‌ایم که فقط مصرف کنندگان این فضا محسوب می‌شوند. نه شرایط مصرف را می دانند؛ نه میزان مصرف، نه شرایط عدم مصرف و نه فرهنگ مصرف. چیزی که وجود دارد؛ دسترسی بی حد و اندازه به این فضا و چیزی که وجود ندارد نظارت والدین بر استفاده از این فضا است. با آغاز اردیبهشت ماه و نزدیک شدن به فصل امتحانات پایان ترم و تمام شدن کتاب ها ،سوال رایج این روزهای پدر و مادرها این است که «چرا بچه های ما درس نمی خوانند؟»،و «با درس نخواندن بچه ها چه کار کنیم؟»

مسلما  مسئله ای که در طول ماه ها ایجاد شده است را یک شبه نمی توان حل کرد؛ اما برای اینکه وضعیت تحصیلی دانش آموزان در شرایط بهتری قرار گیرد و استفاده از فضای مجازی قانونمند تر شود می توان راهکارهایی را در نظر گرفت.

در خط اول حل هر مشکل لازم است که با فرزندانمان روابط مطلوب داشته باشیم. این که در طول روز با آنها وقت کیفی داشته باشیم و بتوانیم ساعاتی را با آنها وقت بگذرانیم تا فضای لذت بخش واقعی جای فضای مجازی را بگیرد.

در مرحله بعد به عنوان بهترین الگو برای فرزندانمان سعی کنیم از گوشی و فضای مجازی کمتر استفاده کنیم و در ساعات محدود و برنامه‌ریزی شده سراغ آنها برویم؛ همراه با فرزندانمان در ساعات فعالیت درسی آنها مطالعه داشته باشیم و از کتاب غافل نشویم. به یاد داشته باشیم دانش آموزانی در امور تحصیلی، فردی، اجتماعی و روانی موفق تر هستند که زندگی آنها دارای یک سبک منظم است یعنی ساعات خواب، خوراک، فعالیت های درسی، فوق برنامه ها و تفریحات آنها در روز و هفته مشخص است. پس داشتن یک برنامه ریزی اصولی و منعطف به دانش‌آموزان می‌تواند کمک شایانی بکند.

نکته بعدی اینکه، با فرزندانمان همدلی داشته باشیم و احساسات آنها را درک کنیم و به آنها بازخورد احساسات دهیم و در موارد خستگی و بی حوصلگی و کسل بودن شان، نقش حمایت کننده و ناظر را داشته باشیم. ولی نقش دخالت کننده نگیریم، مسئولیت انجام تکالیف و امتحان دادنشان را به دوش نگیریم و فرزندانمان را متوجه پیامد رفتارشان کنیم.

در انتها آموزش روش های درست مطالعه و استفاده از مطالعه فعال می تواند به دانش آموزان کمک کند تا انگیزه آنها برای انجام تکالیف و پاسخگویی به سوالات و حضور در کلاس های آنلاین بالا رود.

اینکه والدین از روانشناسی رشد و تحول فرزندشان مطلع شوند؛ کمک می کند تا بهتر با مشکلات و نیازهای سنی فرزندانشان مواجه شوند، راهکار مناسب آن را بیابند و انتظاراتشان نسبت به فرزندانشان تعدیل شود.

زهرا شایان فر- کارشناس ارشد روانشناسی خانواده